Παιδί, πόλη και σχεδιασμός – Το Spielraum

Πώς ο σχεδιασμός του αστικού χώρου επηρεάζει την καθημερινή ζωή των παιδιών που μεγαλώνουν στην πόλη, και ειδικά στην ελληνική πόλη; Γιατί ο βαθμός ευημερίας των παιδιών είναι ίσως ο πιο καθοριστικός δείκτης βιωσιμότητας και ανθεκτικότητας μιας πόλης; Ποιες καλές πρακτικές υιοθετούν οι πόλεις που είναι φιλικές για τα παιδιά και πώς μπορούμε να διδαχθούμε από αυτές;

Αυτά είναι τα κύρια ερωτήματα στα οποία απαντά το βιβλίο, που πραγματεύεται τη σχέση της παιδικής ηλικίας με τον αστικό χώρο, ιστορικά και στο σήμερα. Με πλούσιο φωτογραφικό υλικό και ευσύνοπτη παρουσίαση της ύλης, το βιβλίο απευθύνεται τόσο σε φοιτητές και ερευνητές όσο και σε κάθε αναγνώστη που ενδιαφέρεται να εμβαθύνει στο θέμα, με στόχο να αποτελέσει πηγή έμπνευσης για τους ειδικούς αλλά και για το ευρύ κοινό.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1 Το Spielraum και η πολυφωνική βιογραφία του
1.1 Η σύνθεση των εννοιών «παιδί», «πόλη», «παιχνίδι»
1.2 Ορισμός και χαρακτηριστικά του Spielraum
1.3 Η ανάγκη για μια διαφορετική επιστημολογική προσέγγιση της σχέσης των παιδιών με την πόλη
1.4 Ορισμός της «πολυφωνικής βιογραφίας» και η σχέση της με το παιχνίδι
1.5 Η ιδέα της πολυφωνίας στη δομή και τη μορφή του βιβλίου
2 Το παιχνίδι: Δραστηριότητα των παιδιών ή συστατικό της ανθρώπινης ύπαρξης στον κόσμο;
2.1 Μεθοδολογική παρένθεση: Η τοπολογική προσέγγιση της βιογραφίας του Spielraum
2.2 Ορισμοί και χαρακτηριστικά του παιχνιδιού
2.3 Ιστορία της θεώρησης του παιχνιδιού εντός των λόγων για την παιδική ηλικία, από την αρχαιότητα μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα
2.4 Το παιχνίδι ως εργαλείο για την παιδαγωγική: Froebel
2.5 Το παιχνίδι και ο κόσμος: Προς μια οντολογία του παιχνιδιού
3 Το παιδί και το παιχνίδι στην παιδαγωγική θεώρηση
3.1 Η βιολογική προσέγγιση της παιδικής ηλικίας και η μετεξέλιξή της στον κλάδο των επιστημών υγείας
3.2 Ο 20ός αιώνας ως «ο αιώνας του παιδιού»: Η παιδαγωγική επανάσταση
3.3 Η «επικίνδυνη πόλη» και το «Κίνημα για τη σωτηρία των παιδιών»
3.4 Οι πρώτες παιδικές χαρές: Διαχωρισμός για την προστασία των παιδιών ή της πόλης;
3.5 Κριτική πάνω στον λειτουργικό διαχωρισμό των χώρων παιχνιδιού
3.6 Παιδαγωγικές επιρροές στις χωρικές έρευνες με τα παιδιά: Η «προσέγγιση μωσαϊκό»
Το παιδί και το παιχνίδι στην ψυχολογική θεώρηση
4.1 Παιχνίδι και ψυχανάλυση
4.2 Η σταδιακή κατάκτηση του χώρου από το παιδί: Kurt Lewin
4.3 Το παιχνίδι και το περιβάλλον στην αντιληπτική ψυχολογία: Piaget και Vygotsky
4.4 Η σχέση παιδιού-χώρου: Περιβαλλοντική ψυχολογία
4.5 Δύο μεθοδολογικές προσεγγίσεις των ερευνών με τα παιδιά: «Εργαστηριακές» και «πραγματικές» συνθήκες
4.6 Οι γεωγραφικές έρευνες και η πιαζετιανή θεωρία: Συνέχεια ή ρήξη;
5 Η κοινωνιολογική προσέγγιση της παιδικής ηλικίας και οι Γεωγραφίες των Παιδιών
5.1 Η κοινωνική στροφή στην έρευνα για τη σχέση παιδιού-πόλης
5.2 Bill Bunge, ο πρώτος «γεωγράφος των παιδιών»
5.3 Οι «Γεωγραφίες των Παιδιών» και η επίδρασή τους στις χωρικές έρευνες με τα παιδιά
5.4 Βασικές αρχές και κεντρικά ζητήματα των «Γεωγραφιών των Παιδιών»
5.5 Οι «Γεωγραφίες των Παιδιών» στη χώρα μας
6 Σχέδια και πραγματοποιήσεις για το παιδί και το παιχνίδι: Σύντομη ιστορική επισκόπηση
6.1 Χαρτογράφηση του δεύτερου «τόπου» του Spielraum: Σχέδια και πραγματοποιήσεις για το παιδί στην πόλη
6.2 Σχέδια για το παιδί και το παιχνίδι από το 1900 έως τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο
Το παιδί στο μοντέλο της Κηπούπολης
Κόκκινη Βιέννη: «Όλα για το παιδί»
Η μονάδα γειτονιάς και το μοντέλο του Ράντμπερν: Πρόνοια για την ασφαλή μετακίνηση των παιδιών
Πάνος Τζελέπης: Villages d’enfants
Η ευημερία των παιδιών ως ζητούμενο στα μανιφέστα του μοντερνισμού
6.3 Σχέδια για το παιδί και το παιχνίδι μετά τον Β’ Π.Π.
Χώροι παιχνιδιού στη μεταπολεμική πόλη: Το σημείο μηδέν του σχεδιασμού
Αναφορές στο παιδί και στο παιχνίδι στην Ελλάδα τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες
Aldo van Eyck: Παιδικές χαρές στο Άμστερνταμ
Δημήτρης Πικιώνης: Παιδικός Κήπος στη Φιλοθέη
Νέα Υόρκη και Richard Dattner: Φυσικοί χώροι παιχνιδιού
6.4 Σύγχρονες τάσεις στον σχεδιασμό των χώρων παιχνιδιού
6.5 Παιδί, παιχνίδι και τέχνη: Το Spielraum και η δημιουργικότητα
7. Η ασφαλής αυτόνομη κινητικότητα των παιδιών ως θεμελιώδης προϋπόθεση για μια βιώσιμη πόλη
8. Τα δικαιώματα των παιδιών και οι πόλεις
9. Το Spielraum ως ένα νέο επιστημολογικό παράδειγμα αστικού σχεδιασμού για μια δίκαιη και βιώσιμη πόλη
10. Χαρακτήρες